GEOGRAFIA

========================================================================

Budowa Wewnętrzna Ziemi

Budowa wnętrza Ziemi wciąż jeszcze nie jest do końca poznana. Nasza dotychczasowa wiedza o niej opiera się przede wszystkim na wynikach pośrednich badań, m.in. pomiarach fal sejsmicznych. Na ich podstawie wydzielono główne strefy wnętrza Ziemi - skorupę ziemską, płaszcz i jądro Ziemi. W ich obrębie obserwuje się ciągły wzrost ciśnienia, temperatury oraz gęstości materii wraz z głębokością.

Skorupa ziemska - inaczej zwana litosferą, jest najcieńszą warstwą Ziemi. Jej grubość jest różna: do ok. 10 km pod oceanami oraz średnio ok. 50 km pod lądami. Dzieli się na dwie części: występujący tylko w obrębie kontynentów sial zbudowany głównie ze związków krzemu (Si) i glinu (Al), a także budującą zarówno kontynenty jak i dna oceanów Simę, w której skład wchodzą zwłaszcza związki krzemu (Si) i magnezu (Mg). Skorupa ziemska zbudowana jest z licznych minerałów tworzących skały. Głównymi pierwiastkami, które tworzą te minerały są: tlen, krzem, glin, magnez, żelazo, potas, sód oraz wapń. Wraz ze wzrostem głębokości rośnie ciśnienie (od 1,4 do ok. 12 GPa), gęstość (od 2,7 do 3,3 g/cm3) oraz temperatura. Średni stopień geotermiczny dla kuli ziemskiej, czyli liczba metrów, którą należy pokonać w głąb, aby temperatura wzrosła o 1oC, wynosi 33 m.

Płaszcz ziemski - posiada średnią grubość ok. 2900 km. W jego zewnętrznej warstwie znajduje się Atmosfera- plastyczna powłoka skalna, w obrębie której znajdują się ogniska powstawania magmy oraz występują prądy konwekcyjne odpowiedzialne za ruchy płyt litosfery. Ciśnienie wynosi tu 10-40 GPa, temperatura sięga od 900 do ok. 2300oC, zaś gęstość materii wynosi nawet 4,3 g/cm3.

Jądro ziemskie - stanowi największą część Ziemi. Jego promień wynosi ok. 3400 km. Zbudowane jest z najcięższych pierwiastków, głównie metalicznych. Wyróżnia się dwie jego części: jądro zewnętrzne, znajdujące się w stanie ciekłym o ciśnieniu 120-330 GPa i gęstości do 11,5 g/cm3 oraz jądro wewnętrzne, będące ciałem stałym ze względu na olbrzymie ciśnienie sięgające nawet 400 GPa. Temperatura na pograniczu jądra i płaszcza wynosi 4500oC (właśnie stąd wznoszą się strumienie ciepła, które przyczyniają się przede wszystkim do powstawania zjawisk wulkanicznych na powierzchni Ziemi), zaś w samym wnętrzu Ziemi osiąga nawet ponad 6000oC.